ေခါင္းေတြ အရမ္းကိုက္ေနတယ္

ေခါင္းေတြ အရမ္းကိုက္ေနတယ္

ၾကီးၾကီးငယ္ငယ္ ေခါင္းမကိုက္ဖူးတဲ့လူဆိုလို႔ မရွိသေလာက္ပါပဲ ။ အလုပ္ဖိစီးမႈေတြ ဖ်ားနာမႈေတြရာသီဥတုေတြေျပာင္း လဲမႈေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကိုခံစားရေလ့ရွိပါတယ္ ။ ေခါင္းကိုက္ျခင္း Headache ကို ေဆးပညာအရေတာ့ Cephalalgia လို႔ေခၚပါတယ္ ။ဦးေႏွာက္ က ၀န္းရံထားတဲ့ နာက်င္မႈ အာရံုခံ အစိတ္အပိုင္းေတြ ကိုလံႈ႕ေဆာ္မႈေၾကာင့္ Pain ဆိုျပီးျဖစ္လာရတယ္ ဦးေခါင္းပိုင္းရဲ႕ ေနရာကိုးခုႏွင့္တကြ လည္ပည္းမွာ နာက်င္မႈကို သိႏုိင္တဲ့အာရံုခံအစိတ္အပိုင္းေတြပါရွိၾကပါတယ္ ။ ေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုတာ သိပ္ထားျခားမႈမရွိတဲ့လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔ကိုျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးရွိ ပါတယ္ ။ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကို ကုသတဲ့အခါမွာလည္း အဲဒီေခါင္းကိုက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ တဲ့အခ်က္ေတြကို ရေအာင္ေဖာ္ ထုတ္ျပီး ကုသမွသာေပ်ာက္ကင္းႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္အမ်ားစုကေတာ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ကို ပစ္ပယ္ထားလို႔မရေသးပါဘူး ။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ

ေခါင္းကိုက္ျခင္းအမ်ိဳးအစားေပါင္းက ၂၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ရွိပါတယ္ ။ အႏၱရာယ္မရွိတဲ့ေခါင္းကိုက္ျခင္းကေန အသက္အႏၱရယ္ေပးႏုိင္တဲ့ေခါင္းကိုက္ျခင္းအထိကို အမ်ိဳးအစားအမ်ားၾကီးခြဲျခားထားပါတယ္ ။ ဘယ္လိုဘယ္ပံုစံေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ရယ္ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ဦးေခါင္းပိုင္းဆိုင္ရာ စစ္ေဆးမႈအေျဖေတြရယ္အေပၚမူတည္ျပီး ဘယ္လို စစ္ေဆးမႈေတြထပ္လုပ္ရမယ္ ဆိုတာနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ကုသမႈဘယ္လိုေပးမလဲဆိုတာ ကိုဆံုးျဖတ္ရပါတယ္ ။ Primary headache လို႔ေခၚတဲ့ ကနဦးေခါင္းကိုက္ျခင္းမွာဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တဲ့ Tension-type headache နဲ႔မိုက္ဂရိမ္းဆိုတဲ့ေခါင္းတစ္ျခမ္းကို္က္ျခင္းေတြပါ၀င္တယ္ ။ ဒါ့အျပင္တျခားရွားပါးတဲ့ Trigeminal neuralgia ( မ်က္ႏွာျပင္ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈ ) ၊ Cluster headache ၊ hemicrania contiua ( ေခါင္းတစ္ျခမ္းထဲဆက္တိုက္ကိုက္ေနမႈ ) စတာေတြလည္းရွိၾကပါတယ္ ။ Secondry headaches ကေတာ့ ဦးေခါင္းနဲ႔လည္ပင္း မွာရွိတဲ့ျပႆနာေတြေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းျဖစ္တယ္ ။ အခ်ိဳ႕က အႏၱရာယ္မရွိဘူး ဥပမာ လည္ပင္းၾကြက္သားေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့နာက်င္မႈ Cervicogenic headache လိုမ်ိဳးေပါ့ ။ ေခါင္းကိုက္လို႔အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးအမ်ားၾကီးေသာက္ေနရတဲ့လူေတြမွာေတာ့ Medication overuse headache ဆိုျပီး ေခါင္းကိုက္ျခင္းျဖစ္လာႏုိင္သလို တခါတရံမွာ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကို ပိုမိုဆိုးရြားသြားေစႏုိင္တာမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္ ။

ဦးေခါင္းကို မိုးၾကိဳးပစ္ခ်သလို တဒုန္းဒုန္းကိုက္ေနတဲ့ေခါင္းကိုက္ျခင္းမ်ိဳးကိုေတာ့ thundarclap headache လို႔ေခၚပါတယ္ ။ အခုဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးမယ့္အေၾကာင္းကေတာ့ မိုက္ဂရိမ္းဆိုတဲ့ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါအေၾကာင္းအေသးစိတ္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။

Migraine ဆိုတဲ့ေခါင္းတစ္ၿခမ္းကိုက္တဲ့ ေရာဂါ

မိုက္ဂရိမ္း ဆိုတာ ဘာလဲ ...?

မိုက္ဂရိမ္းဆိုတာ ဦးေခါင္းထဲမွာ အထူးသၿဖင့္ တစ္ဖက္တည္း ( unilateral ) မွာ အရမ္းၿပင္းထန္တဲ့ ႏွလံုးခုန္သံလိုမ်ိဳး (သို႔မဟုတ္) ဦးေခါင္းထဲသို႔ အလြန္ၿပင္းထန္တဲ့ တုန္ခါမႈမ်ိဳး ၿဖစ္ေပၚေနၿခင္း တဒိတ္ဒိတ္၊ တဆစ္ဆစ္ ကိုက္ေနၿခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္ ။ ဘာေတြနဲ႔တြဲၿပီး ၿဖစ္တတ္သလည္းဆိုေတာ့ ပ်ိဳ႕ၿခင္း ၊ အန္ၿခင္း ၊ အလင္းစူးစူးကို မခံႏိုင္ၿခင္း ၊အသံ အနံ႔ စူးစူးေတြကို မခံမရပ္ႏိုင္ၿဖစ္ၿခင္း တို႔နဲ႔ တြဲလာတတ္ပါတယ္ ။ ဒီေခါင္းကိုက္တာဟာ ခဏ ခဏ ၿဖစ္ေပၚေလ့ရွိၿပီး မိုက္ဂရိမ္းခံစားရေလ့ရွိတဲ့ အသက္အရြယ္ေတြမွာေတာ့ သိပ္ၿပင္းထန္ေလ့ မရွိပါဘူး ။

အမ်ိဳး အစားမ်ား....။

မိုက္ဂရိမ္းကို သူတို႔ ၿဖစ္ေပၚေစတဲ့ လကၡဏာမ်ားအရ အမ်ိဳးအစားမ်ားခြဲၿခားႏိုင္ပါတယ္ ။ ထင္ရွားတဲ့ ၂ မ်ိဳးကေတာ့ Migraine with aura နဲ႔ Migraine without aura တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ အၿခားသိပ္မထင္ရွားတဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြကေတာ့ Abdominal migraine , Basilar artery migranie , Carotidynia , Headache - free migraine ( aura withoutmigraine ) , Opthalmoplegic migraine / Ocular migraine နဲ႔ Status migrainousus တို႔ပဲၿဖစ္ၾကပါတယ္ ။အခ်ိဳ႕ေသာ မိန္းမေတြမွာ ရာသီလာေနစဥ္ သို႔မဟုတ္ လာခါနီး အခ်ိန္မွာ ဒီမိုက္ဂရိမ္း ေရာဂါကို ခံစားၾကရေလ့ရွိပါတယ္ ။ ဒီလိုမ်ိဳးေခါင္းကိုက္ၿခင္းကို ရာသီမိုက္ဂရိမ္း (menstrual migraines ) လို႔ေခၚပါတယ္ ။ ဒါဟာ ဘာနဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနသလည္းဆိုေတာ့ ေဟာ္မုန္းေၿပာင္းလဲမႈေတြ နဲ႔ တခါတရံ (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ မွာ ေတာ့ ၿဖစ္ေပၚတာ နည္းေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕မိန္းမေတြမွာေတာ့ ပထမအၾကိမ္ကိုယ္၀န္ေဆာင္ၿခင္း နဲ႔ ေသြးဆံုးၿပီးခ်ိန္ေတြမွာ မိုက္ဂရိမ္းကို ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္ ။

Migraine with aura ဆိုတာဘာလဲ .....?

ဆိုလိုတာကေတာ့ ဦးေႏွာက္ပိုင္းဆိုင္ရာ သဘာ၀ၿဖစ္စဥ္မ်ား ( neurological phenomenon ) aura က ေခါင္းမကိုက္ခင္ ၁၀ မိနစ္ (သို႔မဟုတ္) နာရီ၀က္အလိုမွာ စတင္ၿဖစ္ေပၚလာၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ Auras အမ်ားစုဟာ အၿမင္အာရံုနဲ႔သက္ဆိုင္ၿပီး အရာ၀ထၳဳေတြ ပတ္လည္မွာ ေတာက္ပၿပီးတံလွ်ပ္ကဲ့သို႔ စူးရွတဲ့ အလင္းေရာင္ေတြ ခံစားရေလ့ရွိတယ္ ။အၿမင္အာရံု ၿမင္ကြင္းရဲ႕ အစြန္းေတြမွာ အဲဒီလိုမ်ိဳးေတြ႔ရေလ့ရွိၿပီး အဲဒါကို Scintillating scotomas လို႔ေခၚပါတယ္ ။ ေကြ႔ေကြ႔ေကာက္ေကာက္လိုင္းေတြ Zigzag lines နဲ႔မၿဖစ္ႏုိင္သည္မ်ားကို စိတ္ကူးယဥ္ၿခင္း Castles ( teichopsia) နဲ႔ တြန္႔လိမ္ေနတဲ့ပံုရိပ္ေတြကို ေတြ႔ရေလ့ရွိၿခင္း ထင္ေယာင္ထင္မွားၿဖစ္ၿခင္း hallucinations ေတြနဲ႔ တြဲလာေလ့ရွိပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ ယာယီအလင္း ေပ်ာက္ကြယ္ၿခင္း temporary vision loss လည္းၿဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္ ။ အၿမင္အာရံုနဲ႔မသက္ဆိုင္တဲ့ Nonvisual auras ကေတာ့ ၾကြက္သားအားနည္းၿခင္း ၊ စကားေၿပာ အသံထြက္ ဘာသာစကားမပီသၿခင္း ၊ ေခါင္းမူးၿခင္း ၊ အထုိင္အထတြင္ မိုက္ခနဲမူးၿခင္း ၊ မ်က္ႏွာေပၚ လွ်ာေပၚ ႏွင့္ ေၿခေခ်ာင္းလက္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ ထံုၿခင္းက်င္ၿခင္း parasthesia တို႔နဲ႔ တြဲလာႏိုင္ပါတယ္ ။

Aura ဆိုတာတကယ္ေတာ့ ကိုယ့္ဆီကို မိုက္ဂရိမ္းက မတိုက္ခိုက္ခင္ ၾကိဳတင္သတိေပးတဲ့ အာရံုခံစားမႈ sensation တစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္ ။ Aura ကိုခံစားရတဲ့ လူေတြဟာ ေလၿဖတ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားပါတယ္ ။ သိပ္ၿဖစ္ေလ့မရွိပါဘူး ဆို၍ ေပါ့ဆ၍ မေနသင့္ေပ ။ ငယ္ရြယ္တဲ့မိန္းမေတြမွာေတာင္ မိုက္ဂရိမ္းဟာ ၿဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါ ။ ကိုယ္၀န္တားေဆး (OC pills လက္ညွိဳးထိုးကဒ္) ေတြနဲ႔ ေဆးလိပ္ ေသာက္ၿခင္းဟာ ေလၿဖတ္ၿခင္းကို မိုက္ဂရိမ္းမရွိတဲ့လူေတြထက္ ၇ ဆ ပိုၿဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိကို သိထားရပါမယ္ ။

ဒါေၾကာင့္ သင့္မွာ migraines with aura ရွိၿပီဆိုလွ်င္ ..................

ေဆးလိပ္ကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၿမန္ၿမန္ၿဖတ္ပါ ။
ကိုယ္၀န္တားေဆး (OC pill ) ေတြမသံုးပါႏွင့္။ အကယ္၍ သံုးရမည္ဆိုပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္တိုင္ပင္ၿပီး ေဆးမေသာက္ခင္ ေလၿဖတ္ႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္းကို တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ ။

ေသာက္သံုးရမည့္ေဆးမ်ားမွာေတာ့ အမ်ားစုမွာ Ibuprofen ကဲ့သို႔ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား ၿဖစ္ၿပီး ဆရာ၀န္ႏွင့္ၿပသပါ ။ သင့္ရဲ႕ ေရာဂါ လကၡာႏွင့္ ရာဇ၀င္ history ေပၚမူတည္ၿပီး ေဆးေတြက ကြဲၿပားသြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေယဘူးယ်အားၿဖင့္ ရတ္သတၱပါတ္မွ လထိတိုင္ေအာင္ စြဲေသာက္ရေလ့ရွိပါတယ္ ။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလည္း........?

မိုက္ဂရိမ္းကို ကာကြယ္ဖို႔ကေတာ့ Beta Blockers ကဲ့သို႔ ေဆးေတြ ဥပမာ propranolol , timolol , metoprolol , nadolol ေတြရွိပါတယ္ ။ ဒီေဆးေတြက သင့္ဦးေခါင္းထဲမွေသြးလႊတ္ေၾကာေတြ က်ယ္ၿခင္းကို Beta receptors ေတြကို ပိတ္ေပးၿခင္းအားၿဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္မွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ သူတို႔ဟာ ေသြးခဲေစေသာအရာ platelets ေတြကိုစုစည္းၿခင္းမွ ကာကြယ္ေပးၿပီ ေသြးေတြကို လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေစမွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ Platelets ဆိုတာကေတာ့ ေသြးခဲေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ အရာေတြေပါ့ ။ ဒါေပမယ့္ Beta blockers ေတြဟာ ပန္းနာရင္ၾကပ္နဲ႔ လံုး၀ မတည့္ပါဘူး ။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဆရာ၀န္ႏွင့္ စနစ္တက် ကုသမႈခံယူၿခင္း ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

သက္တန္႔ခ်ိဳ