လူ၌ခႏၶာကိုယ္အား ေထာက္မတ္ေပးရန္ႏွင့္ သြားလာလႈပ္ရွားမႈအတြက္ ေျခေထာက္ႏွစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ လက္ႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေလသည္။ လူသားသည္ သူ၏ အသက္ရွင္ေနထိုင္မႈအတြက္ ေျခႏွင့္ လက္အား ေမြးသည္မွ ေသသည္အထိ မရပ္မနား အသံုးခ် ေစခိုင္းရသည္။ ထိုအခါ အလုပ္မ်ား အမွားပါဆိုေသာ စကားအတိုင္း လူ၏စား၀တ္ေနေရး အ၀၀အား တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးေနရေသာ ေျခႏွင့္ လက္တို႔သည္ ပင္ပန္းျခင္း ၊ ထိခိုက္အနာတရျဖစ္ျခင္း ႏွင့္ ခၽြတ္ယြင္းျခင္းမ်ား ျဖစ္လာရေပသည္။ လူတို႔လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရေသာ လုပ္ငန္းသဘာ၀အရ လည္းေကာင္း၊ စက္မႈတိုးတက္မႈ အဆင့္အရလည္းေကာင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ ၀ျခင္း ပိန္ျခင္းအရ လညး္ေကာင္း၊ ေရာဂါေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ အလုပ္အကိုင္ မ်ားေသာ ေျခႏွင့္ လက္တို႔သည္ ထိခိုက္နာက်င္ ခၽြတ္ယြင္းပ်က္စီးမႈအျဖစ္မ်ားဆံုး ျဖစ္ရေတာ႔သည္။
ထိုသို႔ေသာ ေျခလက္ေရာဂါ ေ၀ဒနာမ်ားတြင္ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္း (ေခၚ) ဒူးနာျခင္းသည္လည္း အျဖစ္မ်ားေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာတခုျဖစ္ၿပီး လူတို႔အား ေ၀ဒနာခံစားရျခင္းႏွင့္ စိတ္ဆင္းရဲရျခင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေစပါသည္။ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္းဟု အမ်ားနားလည္ေအာင္ေခၚထားရေသာ္လည္း ဤေရာဂါေ၀ဒနာ ျဖစ္တိုင္းဒူးဆစ္ေရာင္သည္ မဟုတ္ေပ။ အခ်ိဳ႕လူနာမ်ားတြင္မူ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္းမေတြ႕ရေပ။ ဒူးဆစ္၏ မ်က္ႏွာျပင္မ်ား ၾကမ္းတမ္းလာျခင္း၊ မေခ်ာမြတ္ျခင္းႏွင့္ အရုိးပိုေလးမ်ား ထြက္ေပၚလာျခင္းအား ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေခၚဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤေရာဂါ ေ၀ဒနာျဖစ္လ်င္ အခ်ိန္ျမန္ျမန္ႏွင့္ မေပ်ာက္တတ္ရာ လူနာအဖို႔ အလုပ္အကိုင္ပ်က္ျခင္း၊ နာက်င္မႈခံစားရျခင္းႏွင့္ စိတ္ဆင္းရဲျခင္းမ်ား ျဖစ္ၾကရေလသည္။ အခ်ိဳ႕က အရိုးကင္ဆာဟု မိမိဘာသာထင္မွတ္ၿပီး မတို႔ရဲ မထိရဲႏွင့္ ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ျပသၿပီး ကုသမႈခံယူရန္ ေၾကာက္ရြံ႕စိုးရိမ္ေနတတ္ၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရဖူးပါသည္။ အခ်ိဳ႕က သည္လိုမေတြး၊ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးေနလုိ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးလုိ႔ဟု ထင္မွတ္ၾကၿပီး လမ္းမ်ားမ်ား ေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေျခေထာက္ေလ႔က်င့္ခန္းမ်ား ျပင္းထန္စြာ ျပဳလုပ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္တတ္ၾကရာ ေ၀ဒနာ အေျခအေနပိုဆိုးသြားတတ္သည္ ျဖစ္၏။ အခ်ိဳ႕က အႏွိပ္သည္ျဖင့္ ႏွိပ္ျခင္း၊ နင္းျခင္း၊ ခ်ိဳးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး ပုိမို နာက်င္ျခင္းသာ ခံစားရေလသည္။
အမွန္မူ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္းေရာဂါ ေ၀ဒနာအေၾကာင္းႏွင့္ ကာကြယ္ေရး၊ ကုသေရးႏွင့္ သတိျပဳေနထိုင္ေရးမ်ားအေၾကာင္း သိရွိသေဘာေပါက္ထားၾကမည္ဆိုပါက ထင္သေလာက္ မဆိုးရြားေသာ ဒုကၡမေပးႏိုင္ေသာ စိုးရိမ္ႀကီးရန္မလိုေသာ ကုသ၍ေပ်ာက္ကင္း (မနာေတာ႔ျခင္းကို ဆိုလိုသည္) ႏိုင္ေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာျဖစ္ေၾကာင္း လက္ေတြ႔ျပဳလုပ္သိရွိႏိုင္သည္ ျဖစ္၏။
ေရာဂါေ၀ဒနာျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းမ်ား
ေဆးက်မ္းမ်ား၏ အဆိုအရ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္း (O.A Knee) ၏ျဖစ္ရေသာအေၾကာင္းအရင္းအား အမ်ားအားျဖင့္ အတိအက် မသိဟု တညီတညြတ္တည္းဆိုထားၾကပါသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ဆရာ၀န္မ်ား၏ ေဆးကုသမႈအေတြ႕အၾကံဳအရ ဒူးဆစ္နာျခင္းအား အမ်ိဳးအစား ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခင္း၍ သတ္မွတ္ရ ေလသည္။
(၁) အလိုေလွ်ာက္ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္း
(၂) အက်ိဳးအဆက္အျဖစ္ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္း
ပထမ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ေသာ အလိုအေလွ်ာက္ ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္းျဖစ္ရေသာအေၾကာင္းအရင္းအား အတိအက် မသိရေပ။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားကား
(၁) မ်ိဳးရိုးဗီဇ အရ ျဖစ္ျခင္း
(၂) အသက္အရြယ္အရ ျဖစ္ျခင္း
(၃) ခႏၶာကိုယ္ ၀လြန္း၍ ျဖစ္ျခင္း
(၄) အလုပ္အကိုင္၏ သဘာ၀အေလွ်ာက္ျဖစ္ျခင္း (ဥပမာ ၾကာရွည္မတ္တတ္ရပ္၍လည္းေကာင္း၊ ဒူးေကြးထိုင္လ်က္ လည္းေကာင္း လုပ္ရေသာ အလုပ္မ်ိဳး)
ဒုတိယ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ေသာ အက်ိဳးအဆက္အျဖစ္ အဆစ္ေရာင္ျခင္းျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားကား
ဒူးအား ျပင္းထန္စြာထိခိုက္အနာတရျဖစ္ခဲ႔ဖူးျခင္း
ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ခဲ႔ျခင္း
အဆစ္အျမစ္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ခဲ႔ဖူးျခင္း။
(ေဂါက္) ေခၚ အဆစ္ေရာင္ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ခဲ႔ဖူးျခင္း
ေမြးရာပါ ကိုယ္အဂၤါခၽြတ္ယြင္းမႈရွိျခင္း (ဥပမာ-ေျခခြင္ျခင္း၊ ခါးေစာင္းျခင္း၊ ေျခေထာက္အတိုအရွည္ မညီညာျခင္းမ်ား)။
ေရာဂါေ၀ဒနာ ျဖစ္ပ်က္ပံုသေဘာ
အရိုးဆက္ရြတ္မ်ား (Semilunar Cartilages) အရိုးမ်ားႏွင့္ အဆစ္ငံုအရြတ္ (Capsular Ligaments) မ်ားအတြင္း မ်က္စီးမႈဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာ၍ ျဖစ္ရေလသည္။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ဆက္သြယ္ထားေသာ အရိုးႏွစ္ခုၾကားရွိ ၾကားခံအရိုးဆက္ရြတ္မ်ား တရိရိပ်က္စီးသြားျခင္းျဖင့္ အရိုးႏွစ္ခုကို တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႔ပြတ္တိုက္ျခင္းျဖစ္လာရသည္။ ထိုအခါ ေခ်ာေမြ႔ေသာ အရိုးမ်က္ႏွာျပင္ ၾကမ္းလာသည္။ ေျပာင္ေခ်ာလာသည္။ ေနာက္ဆံုး အရိုးမ်ား၏ နခမ္းသားမ်ား၌ အရိုးပုိေလးမ်ား (Osteophytis) ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုအခါ အဆစ္ငံုအရြတ္မ်ားက်ံဳ႕သြားၾကၿပီး ၾကာေသာ္ တိုသြားၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အဆစ္၏အေနအ ထား ခၽြတ္ယြင္းျခင္း၊ ေကြးေကာက္ျခင္း ျဖစ္လာရေတာ႔သည္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
(၁) နာက်င္ျခင္း
(၂) ဒူးဆစ္အျပည့္အ၀ေကြးဆန္႔မရျခင္း
(၃) ပတ္၀န္းက်င္ၾကြက္သားမ်ား တင္းျခင္း
(၄) ေျခေထာက္အေနအထား ခၽြတ္ယြင္းျခင္း
(၅) ဒူးဆစ္အတြင္းမွ အရိုးပြတ္တိုက္သံ(Crepitus) မ်ားတခါတရံ ၾကားရျခင္း၊ လက္ႏွင့္ စမ္း၍ရျခင္း
(၆) ဒူးဆစ္ေရာင္ျခင္း (အခ်ိဳ႕လူနာမ်ားတြင္)
(၇) ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္မရျခင္း၊ တင္ပလႅင္ေခြထိုင္မရျခင္း
(၈) ေလွကားအတက္အဆင္း မလုပ္ႏိုင္ျခင္း
(၉) ၾကာၾကာမတ္တတ္မရပ္ႏိုင္ျခင္း
(၁၀) ရာသီဥတုေအးက ပိုမိုကိုက္ျခင္း၊ နာျခင္း
(၁၁) ဒူးမခိုင္ျခင္း
ကုသနည္းမ်ား
အနားယူျခင္း။ ။ အနားယူျခင္းဆိုသည္မွာ နာေသာဒူးေပၚတြင္ ၾကာၾကာအားျပဳ၍ အလုပ္အကိုင္ မလုပ္ရန္ ဆိုလိုပါသည္။ ၾကာၾကာမတ္တတ္မရပ္ရျခင္း၊ လမ္းမေလွ်ာက္ရျခင္း၊ တတ္ႏိုင္သေရြ႕ ေလွကားအတက္အဆင္း မလုပ္ျခင္း၊ မနင္းႏွိ္ပျ္ခင္း၊ ဒူးေကြးမထုိင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။
အပူေပးျခင္း။ ။ အဆစ္ႏွင့္ အေၾကာေရာဂါ မ်ားသည္ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာမႈရဂတတ္သည့္အတိုင္း အနည္းဆံုး တေန႔(၃) ၾကိမ္ေရေႏြးကပ္ေပးပါ။ ေအးေသာအခ်ိန္မ်ားတြင္ ပို၍ကပ္ေပးပါ။ ထူးထူးျခားျခား မနာလ်င္ အနာသက္သာေစေသာ ေဆးမ်ားကို စားသံုးမည့္အစား ေရေႏြးကပ္ေပးျခင္း အႏၱရာယ္လည္း ကင္းၿပီး ေဆးဖိုး၀ါးခ ကုန္က်သက္သာပါသည္။
တုတ္ကိုင္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း။ ။ ဒူးဆစ္တကယ္နာၿပီဆိုက လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္သည္က မ်ားေလသည္။ အခ်ိဳ႕ မတ္တတ္ပင္ မရပ္ႏိုင္ေပ။ အခ်ိဳ႕အနည္းငယ္နာသူမ်ားက ေထာ႔နဲ႔ ေထာ႔နဲ႔ျဖင့္ လမ္းေလွ်ာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ဒူးပို၍ နာသြားတတ္ေပသည္။ အေကာင္းဆံုးမွာ နာေသာဘက္မွ လက္တြင္ တုတ္တေခ်ာင္းကိုင္လ်က္ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ နာေသာေျခေထာက္ေပၚသို႔ အားျပဳတိုင္း တုတ္ေပၚ၌ အားျပဳေပးျခင္းျဖင့္ ဒူးနာျခင္းသက္သာပါမည္။ ဒူးအားထိခိုက္မိျခင္း ေလ်ာ႔ပါးေစပါမည္။ လမ္းေလွ်ာက္ရာတြင္လည္း ေထာ႔နဲ႔ေထာ႔နဲ႔ သိပ္္မျဖစ္ေတာ႔ပဲ လူေကာင္းအတုိင္းအသင့္အတင့္ ၾကည့္ေကာင္းလာမည္ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ နာေနေသာ ဒူးအား ပိုမိုထိခိုက္ျခင္းလည္း မျဖစ္ေစ၊ နာက်င္ျခင္းလည္းမ်ားစြာ မခံစားရေစျဖစ္ပါသည္။
ေဆးစားျခင္း။ ။ အနာသက္သာေစသည့္ ေဆးႏွင့္ ၾကြက္သားတင္းသည္မ်ားကို ေလွ်ာ႔ႏိုင္ေသာေဆး မ်ားအား ဆရာ၀န္ႏွင့္ တုိင္ပင္ၿပီး စားသံုးပါ။ အလြန္နာက်င္မွ စားသံုးရန္ျဖစ္ပါသည္။ ေနႏိုင္ရံုနာက ေဆးမစားပဲ ေရေႏြးအိတ္မ်ားမ်ား ၾကာၾကာကပ္ေပးပါက ပိုေကာင္းပါသည္။
ေဆးထိုးျခင္း။ ။ အရိုးအထူးကုဆရာမ်ား၊ အေၾကာအဆစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္မ်ားအေနျဖင့္ လိုအပ္က အဆစ္အတြင္းသို႔ ေဆးထိုးေပးပါမည္။
ေလ႔က်င့္လႈပ္ရွားကုသျခင္း
ဒူးနာသူမ်ားအဖို႔ ေအာက္ပါဒူးေလ႔က်င့္ခန္းမ်ားအား ေရေႏြးအိတ္ကပ္ၿပီးတိုင္း ျပဳလုပ္ေပးပါ။
(၁) လူနာသည္ ေျခဆင္းထိုင္လ်က္ ရွိေနရမည္။ ပထမဦးစြာ မနာေသာ ေျခေထာက္မွ ေျခက်င္း၀တ္အား အေပၚသို႔ အစြမ္းကုန္ေကာ့တင္ထားပါ။ ထုိေနာက္ ဒူးဆစ္အား စိတ္ျဖင့္ ေအာက္သို႔ဖိခ်ေပးပါ။ သို႔မဟုတ္ ဒူးဆစ္ေအာက္တြင္ လက္ဖ၀ါးခံထားၿပီး ထိုလက္ဖ၀ါးအား ဒူးျဖင့္ေအာက္သို႔ အစြမ္းကုန္ဖိထားေပးပါ။ ထိုအခါေပါင္ၾကြက္သားမ်ား တင္းလာေၾကာင္းေတြ႔ရမည္။ ႏွစ္စကၠန္႔မွ် တင္းၿပီးလ်င္ တျဖည္းျဖည္းေလွ်ာ႔လုိက္ပါ။ ေျခက်င္း၀တ္ကိုလည္း အသာျပန္ခ်ပါ။ ဤသို႔ ျဖင့္ ေလ႔က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း တႀကိမ္ၿပီး၏။ ဤသို႔ ေကာင္းေသာ ေျခေထာက္အား ေလ႔က်င့္၍ရမွ နာေသာဘက္အား တျဖည္းျဖည္းလုပ္ေပးပါ။ နာက်င္မႈအေျခအေနအရ သိပ္နာေအာင္မလုပ္ရ။ မသိမသာေလးနာသည္အထိ လုပ္ေပးပါ။ ႏွစ္ရက္ သံုးရက္ၾကာေသာအခါ မနာမက်င္ပဲ ဤေလ႔က်င့္ လႈပ္ရွားမႈအား လုပ္ႏိုင္လာေပမည္။ တခါလုပ္လ်င္ ခုနစ္ႀကိမ္မွ ဆယ္ႀကိမ္အထိ လုပ္ေပးပါ။ တခါလုပ္ ၿပီးတိုင္း တမိနစ္ခန္႔နားပါ။ ထိုေနာက္ ခုနစ္ႀကိမ္ ဆယ္ႀကိမ္ျပန္လုပ္ပါ။ တမိနစ္နားပါ။ တတိယအႀကိ္မ္ လုပ္ၿပီးက လံုး၀အနားယူရမည္။ ဤသို႔ တေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ေပးရမည္။
(၁) မနင္းရ၊ မႏွိပ္ရ
(၂) ဒူးေကြးမထိုင္ရ၊ တင္ပလႅင္ေခြ မထိုင္ရ
(၃) ေလွခါးအတက္အဆင္း မျပဳလုပ္ရ။ အကယ္၍ ျပဳလုပ္လိုက အတက္တြင္ေကာင္းေသာ ေျခေထာက္ျဖင့္သာ စတက္ၿပီး၊ နာေသာ ေျခေထာက္က ေနာက္လိုက္ျဖစ္ရမည္။ အဆင္းတြင္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္၏။ နာေသာဘက္ႏွင့္ခ်ည္း စ၍ဆင္းရမည္။ ေကာင္းေသာဘက္က ေနာက္လိုက္ျဖစ္ရမည္
(၄) ၾကာၾကာမတ္တတ္မရပ္ရ၊ လမ္းမေလွ်ာက္ရ
0 comments:
Post a Comment