ငါးပါးသိလ လြန္က်ဳဳးၿပစ္ႏွင့္ ေရွာင္ၾကဥ့္အက်ိဳဳး

(က)ပါဏာတိပါတကံ လြန္က်ဴးျပစ္ႏွင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ရက်ဳိး လကၤာႏွင့္ အဓိပၸါယ္
မည္သည့္ သက္ရွိသတၱ၀ါကုိမဆုိ ၫွင္းဆဲသတ္ျဖတ္ေသာသူသည္ ေသေသာအခါ ငရဲ၌ျဖစ္ရသည္၊
ငရဲမွ လြတ္၍ လူျဖစ္လာလွ်င္ေသာ္မွ-

(၁) ကုိယ္အဂၤါခ်ဳိ့တဲ့တတ္ျခင္း၊
(၂) အ႐ုပ္ဆုိးျခင္း၊
(၃) အားအင္ခ်ိနဲ့ျခင္း၊
(၄) လ်င္ျမန္ဖ်တ္လတ္မႈမရွိျခင္း၊
(၅) ေဘးရန္ႏွင့္ေတြ.က ေၾကာက္႐ြံ့လြယ္ျခင္း၊
(၆) သူမ်ားသတ္၍ ေသရျခင္း၊ မိမိကုိယ္ကုိ မိမိသတ္၍လည္း ေသရျခင္း၊
(၇) အနာေရာဂါမ်ားျခင္း၊
(၈) ေျခြရံပ်က္စီးျခင္း၊
(၉) အသက္တုိျခင္း၊
ဤသုိ့ စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာေသာ အျပစ္မ်ားကုိလည္း ခံစားရတတ္သည္။

လကၤာ။ ။ ပါဏာတိပတ္၊ သူ.အသက္သတ္က၊ ခ်ဳိ.တတ္အဂၤါ၊ မြဲျပာ႐ုပ္သြင္၊ အားအင္ယုိယြင္း၊လ်င္ျခင္းလည္းေ၀း၊ ေဘးကုိေၾကာက္တတ္၊ အသတ္ခံရာ၊ အနာမ်ားလ်က္၊ ေျခြရံပ်က္၍၊ အသက္တုိလ်၊ ျပစ္မ်ားစြာသည္၊ ေရွာင္က အျပန္အက်ဳိးတည္း။

(ခ)အဒိႏၷာဒါနကံ လြန္က်ဴးျပစ္ႏွင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ရက်ဳိး

ပုိင္ရွင္သည္ ကုိယ္ႏႈတ္ျဖင့္ မေပးအပ္ေသာ သက္ရွိ သက္မဲ့ပစၥည္းကုိ ခုိးယူျခင္း၊ ဓားျပတုိက္ယူျခင္း၊ အာဏာျဖင့္ယူျခင္း၊ အေလး တင္းေတာင္း ခ်ိန္ခြင္တုိ့ျဖင့္ လိမ္လည္ လွည့္စား၍ ယူျခင္း၊ ေရာင္းကုန္မ်ား၌ ေရ စသည္ ေရာေႏွာ၍ ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ဖ်င္း၊ အ၊ သူတုိ့၏ ပစၥည္းကုိ လိမ္ညာ၍ ယူျခင္း၊ ေျခာက္လွန့္၍ယူျခင္း၊ ႏႈိက္၍ယူျခင္း စေသာ မတရား ရယူမႈ အားလုံးသည္ ခုိးယူျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ အဒိႏၷာဒါန အမႈကုိ ျပဳေသာသူသည္ ေသေသာအခါ ငရဲ၌ျဖစ္ရသည္။ ငရဲမွ လြတ္၍ လူျပန္ျဖစ္ခြင့္ရလာလွ်င္ေသာ္မွ -

(၁) မြဲတတ္ျခင္း၊
(၂) ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲျခင္းဓ
(၃) ငတ္မြတ္ျခင္း၊
(၄) အလုိရွိေသာအရာကုိ မရျခင္း၊
(၅) ဥစၥာပ်က္စီးျခင္း၊
(၆) ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး ဖ်က္ဆီးခံရျခင္း၊
ဤသုိ့စေသာ မေကာင္းက်ဳိးမ်ားခံစားရသည္။

လကၤာ။ ။ အဒိႏၷာဒါ၊ ခုိးမိပါမူ၊ ဥစၥာနည္းမဲြ၊ ဆင္းရဲငတ္ဘိ၊ လုိရွိမရ၊ ေဘာဂပ်က္စီး၊ ေရမီးသူခုိး၊ ေမြခံဆုိးႏွင့္ မင္းဆုိးအျပား၊ ရန္မ်ဳိး ငါးေၾကာင့္၊ ပ်က္ျပားဥစၥာ၊ ျပစ္မ်ားစြာသည္၊ ေရွာင္ခါ အျပန္ အက်ဳိးတည္း။

(ဂ)ကာေမသုမိစာၦစာရကံ လြန္က်ဴးျပစ္ႏွင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ရက်ဳိး

မိမိဇနီး၊ မိမိခင္ပြန္းလင္မွ တပါး အျခားမည္သည့္မိန္းမ ေယာကၤ်ားတုိ့ႏွင့္မဆုိ ေဖါက္ျပန္ေပါင္းသင္း က်ဴးလြန္းျခင္းကုိ “ကာမဂုဏ္တုိ့၌ မွားယြင္းစြာက်င့္သည္” ဟုေခၚသည္။ ထုိသို့ မွားယြင္းစြာက်င့္သူကို ကာေမသုမိစာၦစာရကံ လြန္က်ဴးသည္ဟု ဆုိသည္။ ထုိလြန္က်ဴးသူသည္ ေသေသာအခါ ငရဲ၌ ျဖစ္ရသည္။ ငရဲမွ လြတ္၍ လူျပန္ျဖစ္ခြင့္ ရလွ်င္ေသာ္မွ -

(၁) မလုိမုန္းထားသူေပါမ်ားျခင္း၊
(၂) ရန္သူလည္းမ်ားျခင္း၊
(၃) လာဘ္တိတ္ရွားပါးျခင္း၊း
(၄) ခ်မ္းသာမရွိျခင္း၊
(၅) မိန္းမျဖစ္ရျခင္း၊
(၆) မိန္းမ မဟုတ္ ေယာကၤ်ား မဟုတ္ (နပုန္းပ႑ဳက္)ျဖစ္ရျခင္း၊
(၇) ေယာကၤ်ားျဖစ္ေသာ္ အမ်ဳိးယုတ္၌ ျဖစ္ရျခင္း၊
(၈) မ်က္ႏွာပ်က္ အရွက္ကဲြရတတ္ျခင္း၊
(၉) ကုိယ္အဂၤါခ်ဳိ.တဲ့ ေသးသိမ္ျခင္း၊
(၁၀)စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾကအားႀကီးျခင္း၊
(၁၁)ခ်စ္သူႏွင့္ေကြကြင္းရျခင္း၊ အိမ္ေထာင္မၿမဲျခင္း၊
ဤသုိ့စေသာ မ်ားစြာေသာ အျပစ္မ်ားကုိလည္း ခံစားရတတ္သည္။

လကၤာ။ ။ မိစာၦစာရ၊ က်ဴးလြန္ကလည္း၊ မုန္းၾကသူမ်ား၊ ရန္သူပြါး၍၊ ရွားပါးလာဘ္တိတ္၊ ခ်မ္းသာဆိတ္ ၏၊ ဣတၳိ ပ႑ဳက္၊ မ်ဳိးယုတ္ခါခါ၊ မ်က္ႏွာမလွ၊ အရွက္ရလ်က္၊ ႐ူပဣေျႏၵ၊ ယြင္းေသြခ်ဳိ.သိမ္၊ စိုးရိမ္မ်ားစြာ၊ ခ်စ္သူကြာသည္၊ ေရွာင္ခါအျပန္အက်ဳိးတည္း။

(ဃ)မုသာ၀ါဒကံကုိ လြန္က်ဴးျပစ္ႏွင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ရက်ဳိး

ကုိယ္အမူအရာႏွင့္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သူတစ္ပါးအက်ဳိးပ်က္စီးေအာင္ မဟုတ္မမွန္လိမ္လည္ လွ်င္ မုသာ၀ါဒကံ လြန္က်ဳးသည္ဟု ေခၚသည္။ ထုိမဟုတ္မမွန္ ေျပာဆုိမႈသည္ တစ္ဘက္သား အက်ဳိးပ်က္စီးမႈ ႀကီးလွ်င္ႀကီးသေလာက္ အျပစ္ႀကီးသည္။ ထုိသူသည္ ေသေသာအခါ ငရဲ၌ျဖစ္ရသည္။ ငရဲမွ လြတ္၍ လူျပန္ျဖစ္ခြင့္ရလွ်င္ေသာ္မွ

(၁) စကားမပီသျခင္း၊
(၂) သြားမညီၫြတ္ျခင္း၊
(၃) ခံတြင္းပုပ္ၫွီျခင္း၊
(၄) အသားအေရမြဲေျခာက္ျခင္း၊
(၅) မ်က္စိ နား မၾကည္လင္ျခင္း၊
(၆) ႐ုပ္အဆင္း ခ်ဳိ.တဲ့ျခင္း၊
(၇) ၾသဇာအာဏာမတည္ျခင္း၊
(၈) ႏႈတ္လွ်ာ ေျပာဆုိမႈ ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊
(၉) စိတ္မတည္ လွ်ပ္ေပၚေလာ္လည္တတ္ျခင္း၊
ဤသုိ့စေသာ မ်ားစြာေသာ အျပစ္မ်ားကုိလည္း ခံစားရတတ္သည္။

လကၤာ။ ။ မုသားစကား ေျပာဆုိျငားမူ၊ စကားမပီ၊ သြားမညီတည္း၊ ပုပ္ၫွီပါးစပ္၊ ေျခာက္ကပ္ကုိယ္ေရ၊ ဣေျႏၵယြင္းေႏွာက္၊ ႐ုပ္ဆင္းေဖာက္၏၊ မေရာက္ၾသဇာ၊ ႏႈတ္လွ်ာၾကမ္းေထာ္၊ လွ်ပ္ေပၚေလာ္လည္၊ စိတ္မတည္သည္၊ ေရွာင္ၾကဥ္အျပန္ အက်ဳိးတည္း။

(င)သူရာေမရယကံကုိ လြန္က်ဴးျပစ္ႏွင့္ ေရွာင္က်ဥ္ရက်ဳိး၊ လကၤာႏွင့္ အဓိပၸါယ္

ေသရည္ေသရက္စေသာ မူးယစ္ေဆး၀ါးအားလုံးသည္ တစ္ခါေသာက္သုံးမိလွ်င္ ထပ္ခါထပ္ခါ ေသာက္ခ်င္ သုံးစြဲခ်င္၏၊ ဤေသာက္သုံးမႈသည္ မႈးယစ္မႈအားႀကီးလာေသာအခါ အခ်င္းခ်င္းကုိျဖစ္ေစ၊ အျခားသူအားျဖစ္ေစ၊ ႐ုိက္မႈ၊ သတ္မႈ၊ ခုိးမႈ၊ လိမ္ညာမႈ၊ သူ.သားအိမ္ရာ ျပစ္မွားမႈ စသည္တုိ့ကုိ ဆက္လက္ လြန္က်ဴးမိတတ္ၾကသည္။ ဤ ေသရည္ေသရက္ မူးယစ္ေဆး၀ါး
ေသာက္စားသုံးစဲြမႈသည္ ဤဘ၀မွာပင္ အသက္ဆုံး႐ႈံးရသည္အထိ ဆုိးက်ဳိးမ်ားကုိသာ ျဖစ္ေစတတ္ၿပီး ေသေသာအခါ ငရဲ၌ က်ရတတ္သည္။ထုိေသရည္ေသရက္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကုိ ေသာက္စားသုံးစဲြေသာ သူသည္ မ်က္ေမွာက္ဘ၀၊ ေနာက္ျဖစ္ေလရာဘ၀တုိ့၌ -

(၁) အေရးအခြင့္ သင့္ မသင့္ကုိ မသိတတ္ျခင္း၊
(၂) ပ်င္းရိတတ္ျခင္း၊
(၃) ေမ့ေလ်ာ့မူးေ၀တတ္ျခင္း၊
(၄) သူ.ေက်းဇူးကုိ မသိျခင္း၊
(၅) အရွက္အေၾကာက္ကင္းျခင္း၊
(၆) ႐ူးသြပ္တတ္ျခင္း၊
(၇) မေကာင္းမႈ အားလုံး က်ဴးလြန္လြယ္ျခင္း -
ဤသုိ့စေသာ မ်ားစြာေသာ အျပစ္ကုိလည္း ခံစားရတတ္သည္။

လကၤာ။ ။ ေသရည္ေသာက္လင့္၊ သင့္-မသင့္၌၊ ေရးခြင့္မသိ၊ ပ်င္းရိေမ့႐ူး၊ ေက်းဇူးမဆပ္၊ ဟိေရာတၱပ္ကင္း၊ ခပင္းမ်ားထုိ၊ အကုသိုလ္ကုိ၊ မၿငိဳလြယ္စြာ၊ ျပဳက်င့္ရာသည္၊ ေရွာင္ခါ အျပန္အက်ဴိးတည္း။
(ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ ,အေျခခံအဆင့္ မွ)